Αθήνα, 27.12.2018
Τα παιδιά και οι έφηβοι με ΣΚ μπορεί να αποτελούν μια ιδιαίτερη ομάδα αλλά συγχρόνως ανήκουν και στο ευρύτερο μαθητικό δυναμικό της Γενικής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας μας, όπου μαζί με τους υπόλοιπους συμμαθητές τους λαμβάνουν την εκπαίδευση την οποία καθορίζει το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ) μέσω των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών για κάθε γνωστικό αντικείμενο ανά τάξη και βαθμίδα εκπαίδευσης.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, οι καθηγητές Φυσικής Αγωγής καλούνται να διδάξουν το περιεχόμενο των αναλυτικών προγραμμάτων Φυσικής Αγωγής, να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες (σχολικά πρωταθλήματα, ενδοσχολικοί αγώνες κλπ) και να προωθήσουν τις πανανθρώπινες αξίες που πρεσβεύει ο αθλητισμός, όπως είναι η αξία της συνεργασίας, της ευγενούς άμιλλας, της αξιοκρατίας, της δικαιοσύνης, του σεβασμού του άλλου, του διαφορετικού κλπ, σε μαθητές που προσκομίζουν στο σχολείο τους, κάθε τρία σχολικά έτη, «καθαρό» Ατομικό Δελτίο Υγείας Μαθητή (ΑΔΥΜ).
Στα ΑΔΥΜ υπάρχουν δύο φύλλα: το πρώτο είναι το φύλλο που προσκομίζει ο μαθητής στο σχολείο και αναγράφεται η γνωμάτευση του/των γιατρού/ών σχετικά με την ικανότητα του μαθητή να συμμετέχει στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής με ή χωρίς περιορισμούς, ενώ το δεύτερο φύλλο είναι το φύλλο ιατρικής εξέτασης του μαθητή, το οποίο φυλάσσεται στο αρχείο του ιατρού ή της Μονάδας Υγείας που το εξέδωσε και παρέχει την ευκαιρία ενός πλήρους ιατρικού ελέγχου του μαθητή.
Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε, ότι οι ιατροί είναι οι μοναδικοί υπεύθυνοι χορήγησης καθαρού ή μη ΑΔΥΜ και άρα στην περίπτωση των μαθητών με ΣΚ ο καρδιολόγος ή ο παιδοκαρδιολόγος ή ο παιδοκαρδιοχειρουργός είναι και θα πρέπει να είναι, αυτός που θα πάρει την απόφαση σχετικά με τη συμμετοχή ή τη μη συμμετοχή τους στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής, εκτός αν υπάρχει συννοσηρότητα, οπότε απαιτείται η συνεκτίμηση ιατρών και άλλων ειδικοτήτων. Το ατομικό ιστορικό, η προσεκτική κλινική εξέταση και οι συνήθεις αναίμακτες διαγνωστικές μέθοδοι (ΗΚΓ, ECHO, Holter ρυθμού) είναι συνήθως επαρκείς εξετάσεις για να καθορίσουν το επίπεδο της επιτρεπόμενης με ασφάλεια σχολικής αθλητικής δραστηριότητας, ενώ σε λίγες περιπτώσεις θα απαιτηθεί ηλεκτροφυσιολογικός έλεγχος ή καρδιακός καθετηριασμός. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι χρήσιμα η ανά έτος επανεκτίμηση, καθώς και ο έλεγχος σε τυχόν εμφάνιση ύποπτων συμπτωμάτων (ζάλη ή συγκοπτικό επεισόδιο, προκάρδιο άλγος, αίσθημα παλμών).
Στην περίπτωση που ο ιατρός αποφασίζει τη συμμετοχή του μαθητή με ΣΚ στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής είναι επιθυμητό και αναγκαίο να αναγραφούν πάνω στο πρώτο φύλλο του ΑΔΥΜ κάποιες χρήσιμες πληροφορίες ή οδηγίες για τον καθηγητή Φυσικής Αγωγής σχετικά με την ύπαρξη ή μη κάποιων περιορισμών στην αθλητική δραστηριότητα και συγκεκριμένα για το είδος της επιτρεπόμενης με ασφάλεια άθλησης, (ισοτονική – ισομετρική), την ένταση και τη διάρκεια των αθλητικών ασκήσεων ή παιχνιδιών. Θα πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη από τους καθηγητές Φυσικής Αγωγής το ψυχολογικό stress των ανταγωνιστικών αθλημάτων (π.χ. ποδόσφαιρο, καλαθοσφαίριση, αγωνίσματα κλασικού αθλητισμού κ.α.) ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αρρυθμιών, οι σωματικές κακώσεις από πιθανούς τραυματισμούς, καθώς και οι συγκρούσεις σώμα με σώμα, ιδιαίτερα σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά ή έχουν εμφυτευμένους βηματοδότες.
Ως γενική οδηγία των παιδοκαρδιολόγων είναι οι μαθητές με ΣΚ να ενθαρρύνονται να συμμετέχουν σε σχολικές αθλητικές δραστηριότητες για ψυχολογικούς λόγους (ο αποκλεισμός και η απαλλαγή των μαθητών με ΣΚ από το μάθημα Φυσικής Αγωγής δε συστήνονται, καθώς μειώνουν την αυτοπεποίθηση και αυτοαξία τους, τους καθιστούν ευάλωτους σε αρνητικά σχόλια από συμμαθητές τους, ενισχύουν αρνητικά τη διαφορετικότητά τους, επιτρέπουν την ταμπελοποίησή τους και τους στερούν τη χαρά της συμμετοχής και του παιχνιδιού), για τη βελτίωση των δεικτών της φυσικής τους κατάστασης (δύναμη, ταχύτητα, ταχυδύναμη, αντοχή, ευλυγισία) αλλά και της καρδιακής τους λειτουργίας.
ΦΩΤΗΣ ΒΑΡΕΛΑΣ
Εκπ/κός Φυσικής Αγωγής-Ψυχολόγος, MSc